Mijn oude moedertje

Mijn oude moedertje is afgelopen dinsdag overleden. Het zat er al een tijdje aan te komen. De laatste maanden waren relatief rustig, geen longontstekingen meer waardoor ze weer naar het ziekenhuis moest, maar de wereld was niet zo duidelijk meer voor haar, en dat vond ze zelf erg frustrerend. Ze kon heel erg hard zoeken naar woorden, en ze zei vaak: als ik weer beter ben, mag je het me allemaal eens goed uitleggen. Tot die tijd lachten we er samen maar om. ‘Ik zal wel weer in de war zijn,’ zei ze dan spottend. Heb je echt geen broer? vroeg ze me een paar keer, de laatste weken. We kwamen samen lachend tot de conclusie dat ze die dan weggegeven moest hebben.

Acht jaar hard werken om een beetje adem te kunnen halen met die longemfyseem, dat had haar al flink uitgeput, en al die verwarring erbovenop — dat werd haar net iets te veel.
Het is goed zo. Een leuk leven had ze al een hele tijd niet meer, en het zou ook niet meer leuk worden.

Ik heb veel over haar geschreven hier, en ik heb haar voor de continuïteit altijd mijn oude moedertje genoemd, maar daar heb ik haar een beetje te kort mee gedaan, natuurlijk. Misschien is er het beeld van een klein, krom vrouwtje met een blauwe kleurspoeling ontstaan, maar mijn moeder, mijn lieve, stoere, mooie moeder was altijd het tegenovergestelde. Ze had haar fouten, en daar kan ik vast nog wel een paar boeken over schrijven, maar ze was heel intelligent, heel grappig — een heel bijzondere vrouw.

Met mij gaat het goed. Er zijn momenten dat ik haar mis, en we moeten haar nog begraven, maar ik heb een paar jaar de tijd gehad om afscheid te nemen van de vrouw die mijn moeder was. Haar persoonlijkheid veranderde een tijdje terug al, misschien onder invloed van alle slechte dingen die ze mee had gemaakt, geen idee, misschien was er toen al een lichte aanzet van wat later het ‘in de war zijn’ zou worden. Dat maakt het minder zwaar voor mezelf. Het idee dat ze door die veranderde persoonlijkheid geen enkel moment meer blij was, dat doet dan weer een beetje pijn. Moet een mens daarvoor oud worden, voor zo’n waardeloos leven?
Maar ja: de pijn die zij had, lichamelijk, geestelijk, is nu weg.

Twee jaar geleden, toen de longemfyseem zover was gevorderd dat het eigenlijk een klein wondertje is dat ze het nog zolang heeft uitgehouden, wilde ze al wat dingen regelen voor haar begrafenis. Ik ben met haar meegefietst, zij in haar scootmobiel, naar begraafplaats Sint Barbara. Daar hebben we toen een mooie hoek uitgezocht (toen mijn zuster en ik gisteren gingen kijken voor de definitieve plek, zagen we een mooie bloesemboom waarvan de knoppen al flink roze begonnen te kleuren, dus daar komt ze te liggen; je zal zien dat die boom bij de begrafenis keihard bloeit), ze heeft gezegd dat ze fresia’s bij de uitvaart wilde, en als muziek wilde ze My Way, van Andy Williams. Ik verzuchtte toen dat dat van Frank Sinatra was en dat Andy Williams nooit My Way heeft gedaan, en twee jaar lang heb ik met het idee rondgelopen dat we dan maar een soort van combinatie moesten draaien, maar ze had hartstikke gelijk.